In dit themanummer over psychologische theorievorming over seksualiteit werden een achttal theoretische gezichtspuntenIn dit themanummer over psychologische theorievorming over seksualiteit werden een achttal theoretische gezichtspuntenbeschreven, die een groot deel van de seksuologie bestrijken. De reikwijdte van deze theorieën wisselt: sommigebeogen meerdere seksuele fenomenen te verklaren, andere zijn toegespitst op een specifiek seksueel fenomeen.In deze slotreflectie wordt de kwaliteit van deze theorieën geëvalueerd met wetenschapsfilosofische criteria zoalsverklarende en predictieve kracht, empirische onderbouwing en klinische bruikbaarheid. Vastgesteld wordt dat sommigetheoretische perspectieven regressief zijn en andere progressief. Verder worden een aantal knelpunten van dehuidige psychologische theorievorming over seksualiteit gesignaleerd. Deze knelpunten betreffen vooral de westerseen ahistorische bias in de huidige psychologische theorievorming over seksualiteit.

Toegankelijke medische en psychologische zorg, aangeboden door een multidisciplinair team in gespecialiseerde expertisecentra, worden erkend als de hoeksteen van gepaste Differences of Sex Development (DSD)- zorg. Medische zorg focust daarbij op het stellen van een correcte diagnose, hulp bij het begrip van complexe medische informatie, controle op maligne ontaarding van de geslachtsklieren en algehele fysieke gezondheid, bespreking van eventuele hormoon- en genitale behandelingen en fertiliteitsopties, dit alles vanuit een empathische en patiëntgerichte betrokkenheid. Een afwachtend beleid met betrekking tot niet-medisch noodzakelijke operaties heeft daarbij de voorkeur, om participatie van de persoon met DSD in zorgbeslissingen zoveel mogelijk te garanderen. Daarbij is het echter ook van belang te investeren in ‘geloofwaardige’ niet-operatieve aanvullende zorgtrajecten, waarbij op verschillende manieren psychologische ondersteuning voor de betrokkene(n) wordt georganiseerd. Die ondersteuning is onder meer gericht op het (leren) leven met de diagnose en verminderde vruchtbaarheid, ontwikkeling van een positief (genitaal) zelfbeeld en een bevredigend seksueel leven, maar ook op openheid naar anderen, waarbij ook lotgenotencontact een belangrijke rol kan spelen. Toegankelijke gespecialiseerde psychologische hulpverlening kan georganiseerd worden in netwerken van verwijzers in de regio en belangenorganisaties, en door gebruik te maken van bijvoorbeeld eHealth applicaties en tools die helpen bij het maken van zorgbeslissingen. Een verdere uitbouw van gecoördineerde zorg in gecentraliseerde multidisciplinaire expertisecentra kan een holistische zorg in dit veld optimaliseren.

De financiering van het Tijdschrift voor Seksuologie staat toenemend onder druk en aan wetenschappelijke tijdschriften worden in de toekomst eisen gesteld om beter online toegankelijk te zijn. Om de mogelijkheden te verkennen die kunnen leiden tot een goedkopere en mogelijk andere wijze van informatievoorziening, hebben we lezers ondervraagd over het gebruik van, de waardering voor en de verwachtingen met betrekking tot het Tijdschrift. Er werd een online enquête gehouden onder 947 lezers, deze leverde een respons van 23% volledig ingevulde formulieren. Voornamelijk vrouwelijke hulpverleners die zijn ingeschreven in het register van de NVVS en leden van de VVS waren als respondenten goed vertegenwoordigd. Per nummer werden gemiddeld 1 à 2 artikelen gelezen met daarbij abstracts van andere artikelen. De waardering was goed. Rubrieken die een wetenschappelijk karakter hebben (onderzoek, literatuurreviews, internationale abstracts) genoten de meeste belangstelling. Slechts een kleine groep wenste louter een online vorm van het Tijdschrift, een grote groep wilde handhaving van een papieren versie al dan niet in combinatie met online toegang.

Dit artikel beschrijft naar aanleiding van het 20-jarig jubileum van de revalidatieseksuologie bij Sophia Revalidatie, als voorbeeld van good practice, hoe het seksuologisch hulpaanbod daar is ingebed.