Samenvatting

Het grote aantal slachtoffers van seksueel kindermisbruik en de desastreuze gevolgen van het fenomeen wijzen op het belang van de preventieve benadering van de problematiek. Omdat seksueel misbruik voorkomt op alle niveaus van de samenleving moet het als een probleem van de volksgezondheid worden benaderd. Smallbone en collega’s ontwikkelden een specifiek preventiemodel voor de preventie van seksueel kindermisbruik. Hij focust daarbij op primaire, secundaire en tertiaire preventie vanuit (potentieel) slachtoffer-, (potentieel) dader- en situationeel perspectief, en vanuit het perspectief van de samenleving. Aan de hand van dit model geeft hij aan hoe aan doeltreffende preventie van seksueel kindermisbruik kan worden gedaan. In dit artikel bespreken we de preventie van seksueelkindermisbruik, meer specifiek vanuit daderperspectief, en geven we inzicht in de preventie-initiatieven die zijn genomen in Vlaanderen (BE) en Nederland.

Het huidige grimmige klimaat jegens pedofielen en pedoseksuelen lijkt tot een steeds grotere polarisatie te leiden tussen diverse groepen in de samenleving. Dit staat niet los van een breder maatschappelijk probleem, waarbij fixatie op en streven naar een risicoloze samenleving vanuit een ‘veiligheidsutopie’, steeds meer het zicht belemmert op verstandige en doordachte interacties met minderheden en medeburgers in het algemeen. Er lijkt zich echter binnen de pedofiele subcultuur een verschuiving voor te doen, die aanzet kan geven tot herbezinning van overheden, pedofielen en de publieke opinie op hun eigen standpunten. Deze worden in dit artikel besproken. Tevens wordt stilgestaan bij de vraag of pedofilie een geaardheid of een ziekte moet worden genoemd. De leemtes in de huidige DSM-IV-TR classificatie van pedofilie en enkele voorgestelde veranderingen in de toekomstige DSM-5 worden besproken. De voor- en nadelen van alternatieve manieren van pedofiele opwindingsregulatie, en de wettige (on)mogelijkheden daarvan, worden bediscussieerd.

In dit artikel wordt aan de hand van publicaties in het Tijdschrift voor Seksuologie (TvS) geanalyseerd in hoeverre de maatschappelijke positie van pedofielen en hulpverlening aan pedofielen sinds de start van TvS in 1976 is veranderd. Vanuit een breder perspectief wordt de vraag gesteld in hoeverre de maatschappelijke houding tegenover pedofielen exemplarisch is voor de houding naar kwetsbare personen en minderheden in het algemeen. De hoofdvraag is of het TvS vanuit dit fenomeen de veranderende tijdgeest heeft kunnen vangen. Aan de hand van bronnen binnen en buiten het TvS wordt duidelijk dat, na intense polemieken in de tachtiger jaren, de tolerante benadering van het fenomeen pedofilie heeft plaatsgemaakt voor intolerantie, angst en defensief en repressief denken. Onder professionals is het buiten - maar zeker binnen - het TvS de afgelopen decennia opvallend stil geweest rond het thema pedofilie. Binnen het TvS was dit te merken aan een eenzijdige serie publicaties over seksueel kindermisbruik en over behandeling van zedendelinquenten gedurende de afgelopen 30 jaar.