Er bestaat onduidelijkheid maar ook controverse over hoe de seksuele kant van zedendelict-pleging het beste kan worden gezien. In dit artikel wordt deze kant verkend en geanalyseerd met behulp van de seksuele scripttheorie (Simon & Gagnon, 1986). Deze theorie bestudeert zowel conventioneel als afwijkend seksueel gedrag als sociaal gedrag, in tegenstelling tot biologische en psychoanalytische verklaringsmodellen. Er zijn drie clusters van seksuele problemen die een rol spelen bij seksuele delictpleging: een patroon van seksueel disfunctioneren gekenmerkt door uitvoeringsangst en een sterke focus op eigen seksueel functioneren; een ongepast en ongewenst seksueel contact (al of niet parafiel) uit angst voor of onvermogen tot een gelijkwaardige seksuele relatie; en een hyperseksueel verlangen dat meer met lust dan met intimiteit te maken heeft en waarover geen controle gevoeld wordt. Er wordt een seksuele scriptanalyse gepresenteerd om samen met cliënten die een seksueel delict gepleegd hebben hun gehele seksuele gedrag te onderzoeken. Seksueel delictgedrag zien als sociaal bepaald gedrag geeft de behandeling een andere invalshoek: geen hoofdaandacht voor het seksuele delict maar de vraag welke problemen iemand heeft om zich seksueel op gepaste wijze te uiten.

Beschouwing.

Personen met seksueel grensoverschrijdend gedrag staan erg negatief in de belangstelling en het overheersende beeld is dat het om ongeneeslijke en perverse personen gaat. De maatschappelijke context van seksueel grensoverschrijdend gedrag wordt gekenmerkt door morele paniek, waarbij er grote verontrusting is over verschijnselen die bij nader inzien minder kwaadaardig en wijdverbreid of zelfs uitzonderlijk zijn. Onderzoek wijst uit dat plegers van seksuele delicten minder vaak recidiveren dan geweldplegers en dat behandeling bijdraagt aan vermindering van recidive. Dit artikel onderzoekt het seksuele aspect van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Betoogd wordt dat seksueel grensoverschrijdend gedrag lang niet altijd door een bijzondere seksuele voorkeur bepaald wordt en dat gewaakt moet worden voor het pathologiseren of medicaliseren van crimineel gedrag en het criminaliseren van normaal seksueel gedrag. Seksuele motieven voor seksueel grensoverschrijdend gedrag komen naast een parafilie ook voort uit hyperseksueel gedrag en een gebrekkige seksuele regulatie. Andere niet-seksuele motieven als het zoeken naar intimiteit en het reguleren van onplezierige gevoelens spelen eveneens een belangrijke rol. Het artikel besluit met suggesties voor behandelinterventies voor zowel seksuele als niet-seksuele motieven.