De effectiviteit van een individueel online e-learning programma over SOA's

Bos-Bonnie, L., van Bergen, J., te Pas, E., Kijser, M., & van Dijk, N. (2017). Effectiveness of an individual, online e-learning program about sexually transmitted infections: a prospective cohort study. BMC Family Practice,18, 57.

Achtergrond: Eerstelijns gezondheidswerkers spelen een belangrijke rol in de behandeling en preventie van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa). Cursussen binnen het Programma voor Individuele Nascholing (PIN) kunnen kennis en gedrag van gezondheidswerkers rond soa beïnvloeden. We voerden een prospectieve cohortstudie uit om te evalueren of een individuele PIN ‘Het soa-consult’ kennis, attitudes en gedrag van Nederlandse huisartsen met betrekking tot het soa-consult kan verbeteren. Deze online en geaccrediteerde e-learning gebruikt de ‘Commitment to Change’ (CtC) methode, en staat gratis ter beschikking voor alle huisartsen en huisartsen-in-opleiding in Nederland.

Methode: In totaal vulden 2192 deelnemers de vragenlijst in die voorafging aan het programma, 249 deelnemers vulden een opvolgvragenlijst in na het afwerken van het programma. We evalueerden het effect van het programma op hun kennis, attitude en gedrag met betrekking tot het soa-consult.

Resultaten: 193 deelnemers formuleerden 601 leerpunten die pasten binnen de leerdoelen van het programma. Kennis en attitude van de deelnemers verbeterden en deze verbeteringen hielden aan tot twee jaar na volgen van de cursus. 179 deelnemers formuleerden 261 verwachte veranderingen in de seksuele anamnese, onderzoek en behandeling van soa. Ze hadden de meeste veranderingen (97.2%) geheel of gedeeltelijk geïmplementeerd in hun dagelijkse praktijk. 114 deelnemers formuleerden ook 180 onverwachte veranderingen. Ze veranderden hun houding tegenover soa, en hun arbeidsomstandigheden.

Conclusie: Het individuele online e-learning programma ‘het soa-consult’ dat de CtC methode integreert heeft een klein maar blijvend positief effect op de kennis, attitude en gedrag van huisartsen.”

Het artikel onderzoekt de effectiviteit van een online training module op kennis, attitude en gedrag bij huisartsen. De onderzoeksvraag is zeker relevant, en de gebruikte methode om deze onderzoeksvraag te beantwoorden is valide.

De resultaten tonen aan dat er een beperkt positief effect werd bereikt. Dit is gunstig, en het lijkt niet onlogisch dat een laagdrempelige opleiding vooral een beperkt effect resulteert. Het is een meerwaarde dat dit effect blijft bestaan op langere termijn.

Het opzet en de resultaten van het onderzoek kennen echter ook een aantal beperkingen. De voornaamste halen de onderzoekers zelf ook aan, namelijk de beperkte respons om de training te kunnen evalueren. Een evaluatievragenlijst werd naar deelnemers gestuurd, soms twee jaar na het volgen van de training. Uiteindelijk werden antwoorden van 249 deelnemers verwerkt, terwijl 2387 huisartsen de training gevolgd hadden (10.4% respons ratio). In het artikel staat beschreven dat er ‘geen statistisch verschil is in basiskarakteristieken tussen deelnemers die de vragenlijst hebben ingevuld, en zij die dit niet deden’.  Er is weinig informatie over huisartsen die geen vragenlijst hebben ingevuld, wat de betrouwbaarheid dan toch ondermijnt.

Tijdens het lezen van het artikel miste ik achtergrondinformatie over de gebruikte ‘Commitment to Change’ methode. Er staat beschreven dat de methode de vertaalslag van kennis naar dagelijkse praktijk stimuleert door een individueel plan te maken. Maar hoe dat in zijn werk gaat, vond ik nergens terug. Daarnaast vond ik het jammer dat er in het artikel vaak gerefereerd werd naar ouder werk, ook als bij voorbeeld verwezen wordt naar online trainingen (publicaties tussen 2001 en 2008).

Het is een helder en duidelijk artikel over een relevant thema. Het biedt inzicht in de waarde van online trainingen voor groepen die zich vaak moeilijk (kunnen) vrijmaken om face-to-face trainingen te volgen. Hierin kunnen online trainingen zeker een toegevoegde waarde leveren.