Dit artikel beschrijft de bevindingen van Project STARS Deelproject 1 naar de romantische en seksuele ontwikkeling van adolescenten vanuit een biopsychosociaal perspectief. Met behulp van vijf empirische studies werd de rol van individuele factoren (persoonlijkheid, puberteitsontwikkeling) en sociale context (leeftijdgenoten, seksuele media) bij de romantische en seksuele ontwikkeling onderzocht. Met een meta-analyse werd aangetoond dat een vroege en verder gevorderde puberteitsontwikkeling samenhangt met meer en risicovolle seksuele ervaringen. Daarnaast is in een longitudinale studie gevonden dat een snelle en vroege puberteitsontwikkeling ook samenhangt met een toename in populariteit, en dat dit deels verklaart waarom ‘vroege’ en ‘snel’ ontwikkelende jongeren eerder aan intieme relaties beginnen. Vervolgens is met twee longitudinale studies aangetoond dat persoonlijkheid ook belangrijk is voor de seksuele ontwikkeling: jongeren met een ondercontrolerend (versus veerkrachtig of overcontrolerend) persoonlijkheidstype hebben meer en risicovolle seksuele ervaring. Bovendien bleek de persoonlijkheid (lage emotionele stabiliteit) van jongeren samen te hangen met een voorkeur voor vrienden met dezelfde mate van intentie om seks te hebben. Ten slotte is met een longitudinale studie gevonden dat seksuele media een belangrijke rol spelen bij het ontwikkelen van permissieve seksuele attituden - vooral voor jongeren die seksuele media realistisch vinden. De bevindingen van Deelproject 1 laten zien dat individuele verschillen in de romantische en seksuele ontwikkeling van adolescenten deels verklaard kunnen worden door verschillen in persoonlijkheid en puberteitsontwikkeling in interactie met de sociale context. Ondanks de normativiteit van seksuele ontwikkeling tijdens de adolescentie geven de resultaten van Deelproject 1 aan welke jongeren mogelijk kwetsbaarder zijn voor risicovolle en negatieve ervaringen.

Binnen het grootschalige longitudinale Project STARS (Studies naar Trajecten van Adolescente Relaties en Seksualiteit) heeft de Rijksuniversiteit Groningen het vierde deelproject uitgevoerd: een explorerend mixed-methods (kwalitatief en kwantitatief) onderzoek waarin adolescenten (n=306; 12-17 jaar) een dagboek hebben bijgehouden over hun dagelijkse ervaringen met liefde en seks, waaronder een deel van de jongeren twee jaar lang. De vraag hierbij was: hoe ontwikkelen adolescenten zich op romantisch en seksueel gebied - kijkend naar dagelijkse ervaringen -, en op welke manier spelen dagelijkse gesprekken met ouders over liefde en seks een rol in deze ontwikkeling? Er wordt een brede definitie van seksualiteit gehanteerd om ook de ontluikende romantische en seksuele ontwikkeling van jongeren in kaart te brengen. Dit artikel toont de bevindingen van twee studies van Deelproject 4. De resultaten laten onder andere zien dat de romantische aspecten van seksualiteit een grotere plek in de dagelijkse beleving innemen dan expliciet seksuele onderwerpen. De grote focus op romantische onderwerpen in de dagelijkse beleving van jongeren is een reden om in de seksuele voorlichting ook aandacht te besteden aan romantische aspecten van seksualiteit.