Samenvatting

Dit artikel onderzoekt het verband tussen mannelijke verkrachting en seksuele verlangens van mannen, aan de hand van een casusstudie over mannelijke vluchtelingen die seksueel misbruik hebben meegemaakt en een bespreking van de literatuur over biologische en omgevingsfactoren gerelateerd aan seksuele verlangens. Tijdens mijn zeven- weekse periode werkzaam als arts in de medische kliniek van het vluchtelingenkamp Moria te Lesbos in 2018, kwam ik tijdens mijn spreekuur in aanraking met meerdere mannelijke patiënten tussen de 20 en 30 jaar oud met een recent verkrachtingsverleden. Bij zes van de negen ondervraagde mannen bleken sinds verkrachting seksuele verlangens ten aanzien van mannen te bestaan. In de literatuur worden enerzijds biologische en genetische factoren en anderzijds omgevingsgerelateerde factoren beschreven die invloed hebben op de vorming van seksuele verlangens. Seksuele oriëntatie blijkt voor een klein deel genetisch gebaseerd, maar voornamelijk omgevingsgerelateerd. Verkrachting in de jeugd heeft een sterke relatie met homoseksueel gedrag op volwassen leeftijd. Sommige individuele casusbe- schrijvingen suggereren een causaal verband tussen verkrachting op kinderleeftijd en volwassen seksueel gedrag, maar over deze causale rol bestaat geen wetenschappelijke consensus. Over de invloed van verkrachting op volwas- sen leeftijd is weinig bekend. Wel ziet men in meerdere individuele casusbeschrijvingen alsook in deze casusstudie de temporaliteitsfactor – i.e. verlangens die veranderen ná verkrachting - terugkomen. Temporaliteit wordt in de publieke gezondheid als een oorzakelijkheidscriterium gezien. De hier gerapporteerde casus zou, in lijn met som- mige andere wetenschappelijke literatuur, op een causaal verband tussen verkrachting en homoseksuele verlangens kunnen wijzen. Maar solide uitspraken kunnen hieromtrent niet gedaan worden. In het verlengde hiervan, pleit dit stuk daarom voor meer wetenschappelijke aandacht voor de effecten van verkrachting van volwassen mannen op hun seksuele gevoelens.

Wie terugblikt op 40 jaar Nederlandse seksuologie, met het focus expliciet op de man, vindt een enorme diversiteit aan invalshoeken. Binnen dat mannenfocus wordt in dit artikel breed geput uit de verschillende onderzoeks- en praktijkpublicaties, vooral uit het Tijdschrift voor Seksuologie. Dat houdt in dat over veel onderwerpen de hoofdlijnen geschetst worden, waardoor het mogelijk wordt om het verloop in tijd van de professie te volgen. Vooral rond erectiestoornissen zijn theorie én praktijk uiterst beweeglijk geweest; daarom wordt aan dit probleem apart aandacht besteed.