Samenvatting

Seks onder invloed van alcohol en/of drugs komt veel voor. Mensen kunnen hier plezier en genot uit halen, zo worden ze losser en kunnen ze hun grenzen verkennen en verleggen. Het gebruik van middelen kan echter ook leiden tot (grote) grensvervaging, er kunnen dan vervelende en risicovolle situaties ontstaan. Zo is gebruik van alcohol of drugs niet alleen een risicofactor voor seksuele grensoverschrijding door de initiatiefnemer tot seks of seksuele handelingen, maar ook voor het niet goed meer kunnen bewaken van de eigen grenzen door de andere partij(en). Er is dan vaak sprake van spijt achteraf, of zelfs een beschuldiging van aanranding of verkrachting.
Het achteraf volledig reconstrueren van wat zich heeft afgespeeld kan erg lastig zijn. Dit kan verschillende redenen hebben. Zo zijn verkrachtingsmythen en victim blaming bekende fenomenen waardoor slachtoffers zich minder snel uitspreken, bagatelliseren wat er is gebeurd en/of geen aangifte durven te doen. De risico’s van middelengebruik in relatie tot grensoverschrijding moeten meer naar voren komen in preventieboodschappen. Zowel naar groepen die meer risico lopen om slachtoffer te worden van grensoverschrijdend gedrag als naar mensen die sneller grenzen van anderen overgaan na middelengebruik.

Samenvatting

Drugsgebruik in een seksuele context komt vaker voor bij jongeren, mannen die seks hebben met mannen (MSM) en swingers dan in de algemene bevolking. Dit komt even vaak voor in grote steden als in minder stedelijke gebieden. De populariteit van typen drugs verschilt per groep, maar over het algemeen zijn XTC/MDMA en GHB/GBL veelgebruikte drugs tijdens de seks. Drugs worden gebruikt om seksueel plezier te vergroten, bijvoorbeeld voor meer opwinding, langdurige seks en het remmen van negatieve gevoelens of onzekerheden. Naast individuele motieven, speelt de sociale omgeving een belangrijke rol bij drugsgebruik tijdens de seks, zowel via sociale beïnvloeding als sociale se- lectie. Drugsgebruik in een seksuele context kan leiden tot acute, seksuele en psychosociale gezondheidsrisico’s. Zo is er een verhoogd risico op seksueel overdraagbare aandoeningen en zijn er zorgen over afhankelijkheid van drugs gekoppeld aan seks. Dit multifactorieel karakter vraagt om een holistische zorgaanpak. Samenwerking tussen ver- schillende zorgdisciplines op het gebied van seksuele gezondheid, drugs en verslaving en psychosociale gezondheid is cruciaal. Omdat drugsgebruik tijdens de seks door de meerderheid niet als problematisch wordt ervaren, volstaat vaak SOA-preventie en schadebeperking door drugs (veiliger drugsgebruik). Voor een specifieke groep, vooral men- sen die vaker drugs gebruiken, langere tijd geen seks hebben zonder drugs en een negatieve invloed ervaren op het dagelijks leven, is aanvullende psychosociale hulp nodig. Om de zorgbehoeften te identificeren is het belangrijk om drugsgebruik tijdens de seks op een niet-veroordelende manier bespreekbaar te maken in de zorg, zoals in Centra voor Seksuele Gezondheid van de GGD (ook bekend als GGD SOA-poli’s).

Samenvatting

Drugs worden al sinds mensenheugenis gebruikt om te ontspannen, als (zelf )medicatie, om prestaties te bevorderen, maar ook om de seksuele beleving te kruiden. Dit fenomeen kreeg recent een naam: Farmacoseks of wappen, in het Nederlands. Ondanks pogingen om via wetgeving het gebruik van drugs aan banden te leggen, zien we dat er steeds meer psychoactieve stoffen ter beschikking komen. Er zijn inmiddels meer dan duizend soorten drugs bekend die via het Drugwiel ingedeeld kunnen worden in zeven categorieën. Stimulantia, empathogenen, cannabinoïden en verdovende middelen worden het meest gebruikt om te wappen. Genotsmiddelen hebben hun nut in onze jachtige maatschappij en kunnen krachtige tools zijn voor zelfexploratie, het verdiepen van de emotionele verbinding met de sekspartner, het loslaten van remmingen en het ontdekken van intense lichaamssensaties. Onderzoek naar hoe genotsmiddelen de seksuele connectie tussen mensen kan boosten is schaars. Daarom focussen we in dit artikel in het bijzonder op de positieve aspecten van deze middelen bij farmacoseks. Hierdoor kunnen zorgprofessionals een open en niet-oordelend gesprek met hun cliënten aangaan en aangepaste zorg- en harm reduction strategieën ontwikkelen voor de groeiende groep van mensen die aan farmacoseks doet. We verliezen niet uit het oog dat farmacoseks ook een potentiële schaduwzijde heeft. Een toegenomen seksuele opwinding en ontremming kan leiden tot seksuele activiteiten die het risico op soa/hiv kunnen vergroten en tot grensoverschrijdend gedrag. En tenslotte, ligt verslaving altijd op de loer, vooral wanneer emotionele pijn uit trauma of eenzaamheid geminimaliseerd wordt.