Samenvatting

Er zijn nog maar weinig interventies ontwikkeld om mensen te ondersteunen die middelen gebruiken tijdens seks. Wij conceptualiseren geseksualiseerd druggebruik, ook wel chemseks of farmacoseks genoemd, als een uitdaging voor zelfcontrole. Onze zelfcontrolebenadering kan richting geven aan de ontwikkeling van interventies om mensen effectief te ondersteunen bij het voorkomen, beperken of stoppen met farmacoseks. Effectieve zelfcontrole helpt om negatieve gevolgen te beperken of te verminderen via zelfhulp, peer support of professionele ondersteuning, aangeboden via persoonlijke counseling of digitale tools. Preventie en hulpverlening dienen bovendien afgestemd te worden op de verschillende domeinen die impact ondervinden van farmacoseks: fysieke gezondheid, seksuele gezondheid, professioneel functioneren en sociale relaties met partners, familie, vrienden en anderen.
Zelfcontrole kan mensen in staat stellen hun geseksualiseerd druggebruik aan te pakken, en de negatieve gevol- gen ervan te beperken. Zelfcontrole omvat het expliciet maken van doelen en het bepalen van strategieën om gedrag te stellen om deze doelen te bereiken, ondanks sterke verlangens gerelateerd aan farmacoseks. Onze aanpak om zelfcontrole van seksueel druggebruik te versterken omvat drie componenten: het stellen van doelen, het nastreven van doelen, en het beoordelen en bijstellen van doelen. Doelen moeten specifiek geformuleerd zijn, ambitieus maar realistisch, en afgestemd worden op de individuele behoeften en wensen. Doelen kunnen gericht zijn op aspecten van druggebruik, bescherming van de seksuele gezondheid en het beperken van negatieve gevolgen. Het nastreven van doelen impliceert het vertalen van doelen in concrete (korte termijn) acties in de richting van het doel. Tijdens de evaluatie- en aanpassingsfase van de doelen vergelijken mensen hun feitelijke met hun vooropgestelde gedrag, en kunnen ze deze doelen aanpassen op basis van deze reflectie.

Samenvatting

Dit artikel beschrijft de resultaten van een online survey onder mannen die seks hebben met mannen (MSM) die vooraf of tijdens seks drugs gebruiken (chemsex), welke intraveneus worden toegediend (slammen). In dit onderzoek is onderzocht welke middelen in Nederland tijdens slammen worden gebruikt, wat de motieven van slammers zijn en welke gezondheidsrisico’s en klachten het injecteren van drugs in een seksuele setting kunnen veroorzaken. In dit multi-methodisch onderzoek zijn 175 respondenten ondervraagd via een specifiek voor het onderzoeksdoel samen- gestelde onlinevragenlijst. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 47.8 jaar. Tijdens chemsex wordt gebruik gemaakt van vrijwel alle denkbare middelen, terwijl bij slammen vooral 3-MMC (3-methylmethcathinon), crystal meth (methamfetamine), ketamine, 4-MEC (4-methylethcathinon) en 4-MMC (mefedrone) populair zijn.

De meest genoemde meerwaarde van slammen is de intense beleving van een sterke rush waardoor langdurigere seks kan plaatsvinden. Vrijwel geen van de respondenten gebruikt condooms tijdens slamseks, daarentegen worden bijna nooit naalden gedeeld en meestal maar één keer gebruikt. Slammers melden gezondheidsklachten samenhang- end met de toedieningswijze. Opmerkelijk is dat ongeveer driekwart ooit psychische klachten rapporteert. Ongeveer de helft van de deelnemers rapporteert enige vorm van controleverlies of zorgen over hun gebruiksfrequentie.

Dit onderzoek laat zien dat slamseks in Nederland vaak gepaard gaat met bewust gekozen seksueel risicogedrag, maar ook met bewuste risico-beperking (harm reduction) in het slam-gedrag. Deelnemers aan slamseks melden op- vallend veel lichamelijke en psychische klachten. Het onderzoeksrapport ‘Slammen in Nederland’ biedt inzicht in het slam-gedrag onder MSM anno 2020 en draagt mogelijk bij tot versterking van laagdrempelige en niet-veroordelende preventie- en harm reduction-strategieën ter ondersteuning van MSM die slammen, willen stoppen of zijn gestopt.

Samenvatting

Drugsgebruik in een seksuele context komt vaker voor bij jongeren, mannen die seks hebben met mannen (MSM) en swingers dan in de algemene bevolking. Dit komt even vaak voor in grote steden als in minder stedelijke gebieden. De populariteit van typen drugs verschilt per groep, maar over het algemeen zijn XTC/MDMA en GHB/GBL veelgebruikte drugs tijdens de seks. Drugs worden gebruikt om seksueel plezier te vergroten, bijvoorbeeld voor meer opwinding, langdurige seks en het remmen van negatieve gevoelens of onzekerheden. Naast individuele motieven, speelt de sociale omgeving een belangrijke rol bij drugsgebruik tijdens de seks, zowel via sociale beïnvloeding als sociale se- lectie. Drugsgebruik in een seksuele context kan leiden tot acute, seksuele en psychosociale gezondheidsrisico’s. Zo is er een verhoogd risico op seksueel overdraagbare aandoeningen en zijn er zorgen over afhankelijkheid van drugs gekoppeld aan seks. Dit multifactorieel karakter vraagt om een holistische zorgaanpak. Samenwerking tussen ver- schillende zorgdisciplines op het gebied van seksuele gezondheid, drugs en verslaving en psychosociale gezondheid is cruciaal. Omdat drugsgebruik tijdens de seks door de meerderheid niet als problematisch wordt ervaren, volstaat vaak SOA-preventie en schadebeperking door drugs (veiliger drugsgebruik). Voor een specifieke groep, vooral men- sen die vaker drugs gebruiken, langere tijd geen seks hebben zonder drugs en een negatieve invloed ervaren op het dagelijks leven, is aanvullende psychosociale hulp nodig. Om de zorgbehoeften te identificeren is het belangrijk om drugsgebruik tijdens de seks op een niet-veroordelende manier bespreekbaar te maken in de zorg, zoals in Centra voor Seksuele Gezondheid van de GGD (ook bekend als GGD SOA-poli’s).